Analyse verschillen indirecte kosten bij toeslag- en ABC-calculatie

In deze werkbladen moet voor maximaal tien verschillende producten het vertekeningseffect als gevolg van toepassing van de toeslagcalculatie worden geanalyseerd.

In deze analyse wordt per kostencategorie een vergelijking gemaakt van de activiteitgerelateerde en overige indirecte kosten uit de ABC-calculatie enerzijds en de indirecte kosten uit de toeslagcalculatie anderzijds. De directe materiaal-, productie- en verkoopkosten worden bij deze analyse buiten beschouwing gelaten, aangezien deze bij beide calculatiemethoden gelijk zijn. Hetzelfde geldt in dit voorbeeld voor de indirecte administratiekosten.

In deze werkbladen hoeven geen gegevens te worden ingevuld. Deze noodzakelijke gegevens worden door koppelingen automatisch overgenomen uit de werkbladen Berekening kostprijs per stuk met behulp van een gedifferentieerde toeslagcalculatie en Berekening kostprijs per stuk met behulp van een ABC-calculatie.

In deze werkbladen (05-vert.eff ind.ks.mat, 06-vert.eff ind.ks.prod en 07-vert.eff ind.ks.verk) worden de volgende resultaten getoond:

Bij de analyse van de verschillende processen en activiteiten die ten behoeve van de ABC-calculatie is uitgevoerd en de activiteitentarieven die daaruit voortkwamen, is een aanzienlijk deel van de tot nu toe ('traditionele') indirecte kosten omgezet naar vrijwel 'directe' kosten. Deze kosten zijn direct gerelateerd aan activiteiten en via de activiteiten aan producten. Er is nog een klein gedeelte aan kosten overgebleven dat niet aan activiteiten of producten kan worden gekoppeld. Deze kosten worden de 'overige indirecte kosten' genoemd.

In de cellen D35 tot en M35 worden de kostenvertekeningen weergegeven (per eenheid eindproduct) zoals die optreden bij de traditionele toeslagcalculatie, in tegenstelling tot de exactere ABC-calculatie.

Een positieve verschilwaarde in rij 35 betekent:

• de indirecte kosten per stuk op basis van de toeslagcalculatie zijn hoger dan de activiteitgerelateerde en overige indirecte kosten per stuk op basis van de ABC-calculatie;
• in de toeslagcalculatie zijn voor het betreffende product te hoge indirecte kosten toegerekend.

Een negatieve verschilwaarde in rij 35 betekent:

• de indirecte kosten per stuk op basis van de toeslagcalculatie zijn lager dan de activiteitgerelateerde en overige indirecte kosten per stuk op basis van de ABC-calculatie;
• in de toeslagcalculatie zijn voor het betreffende product dus te lage indirecte kosten toegerekend.

Bij de verkoopkosten werken de vertekeningen zelfs langs twee wegen door. De basis waarover de toeslag voor indirecte verkoopkosten wordt berekend, zijn de totale productiekosten. Doordat daar al de indirecte kosten voor materiaal en productie in zijn verwerkt, zal deze toeslagbasis bij de ABC-calculatie verschillen van de toeslagcalculatie. Zelfs als bij de indirecte verkoopkosten hetzelfde toeslagpercentage voor indirecte verkoopkosten zou worden gehanteerd, zou er nog een verschil optreden in de toegerekende indirecte verkoopkosten omdat de basis waarover de toeslag wordt berekend, verschilt. Daarbovenop komt dan nog het verschil door de splitsing in activiteitgerelateerde verkoopkosten en overige indirecte verkoopkosten bij de ABC-calculatie.

Uit de analyse blijkt:

• bij de materiaalkosten krijgen product A1 en B2 te weinig indirecte kosten toegerekend bij toepassing van de toeslagcalculatiemethode (€ 4,16 respectievelijk € 5,25). Product D4 daarentegen krijgt te veel indirecte materiaalkosten toegerekend (€ 1,56 ofwel 27,4% te veel);
• bij de productiekosten is met name opvallend dat product C3 veel te weinig indirecte kosten krijgt toegerekend, waardoor de indirecte productiekosten per stuk bij de toeslagcalculatiemethode (€ 232,85) bijna de helft lager uitkomen dan bij de ABC-calculatie (€ 461,95), een verschil van € 229,10 per eenheid product;
• bij de verkoopkosten krijgt product D4 te veel indirecte verkoopkosten toegerekend bij toepassing van de toeslagcalculatiemethode (€ 10,27 per stuk ofwel 46,2%). Product A1, B2 en C3 daarentegen krijgen te weinig toegerekend (21,5%, 21,2% respectievelijk 12,5%).