Liquiditeitsplanning

Liquiditeitsplanning is vooral noodzakelijk bij de uitvoering van het treasury-beleid. Allereerst volgt uit een liquiditeitsplanning welke middelen nodig zijn om de directe verplichtingen, zoals rekeningen en salarissen, tijdig te betalen. Daarnaast geeft een liquiditeitsplanning inzicht in het financieringstekort (of -overschot) in de komende periode. Dit is bepalend voor de aan te trekken leningen of beleggingen en beïnvloedt dus direct het renteresultaat.

Treasury-beleid en liquiditeitsplanning zijn dus onverbrekelijk met elkaar verbonden. Zonder liquiditeitsplanning heeft een onderneming geen inzicht in financieringstekorten of -overschotten. Bovendien is voor een goede planning van geldstromen gestructureerde en consistente informatie onontbeerlijk.

Verder is liquiditeitsplanning, samen met een analyse van de leningen- en beleggingenportefeuille, een belangrijk instrument voor de beheersing van (financiële) risico's. Liquiditeitsplanning levert ook belangrijke managementinformatie. De confrontatie van de planning met de realiteit levert informatie over bijvoorbeeld de voortgang van voorgenomen investeringen. Met liquiditeitsplanning krijgt een onderneming ook grip op de in- en uitgaande financiële stromen. Dit is van belang voor een goede interne controle.

Welke stappen onderscheiden we bij liquiditeitsplanning?

De eerste stap is het benoemen van soorten geldstromen van en naar de onderneming. De benaming moet aansluiten bij de activiteiten in de (deel)begrotingen. Belangrijk hierbij is dat kosten en opbrengsten niet altijd samengaan met daadwerkelijke betalingen en ontvangsten.

In de volgende stap bepalen we welke geldstromen het meest relevant zijn en als zodanig worden opgenomen in de planning. Een belangrijk deel van de kasstromen is vaak goed te plannen op basis van ervaringsgegevens. Bijvoorbeeld relatief stabiele operationele kasstromen, zoals salarisbetalingen. Ook moeten de financiële kasstromen, zoals contractuele aflossingsverplichtingen en rentebetalingen, goed in beeld worden gebracht. In de praktijk blijkt vaak dat investeringskasstromen moeilijker zijn te plannen. Om dit goed te doen moeten de budgethouders tijdig betrouwbare informatie aanleveren over de voortgang van projecten en de financiële gevolgen daarvan.

In de laatste stap verwerken we tot slot de gegevens in het planningssysteem. Hiervoor bestaan verschillende methoden en technieken. Eventueel kan worden gewerkt met meerdere scenario's om onzekerheden te ondervangen en zichtbaar te maken. En natuurlijk moet de planning periodiek worden geëvalueerd en geactualiseerd.

De lengte van de planningshorizon hangt samen met de doelstelling

Er bestaat een grote diversiteit aan modellen waarmee liquiditeitstromen in beeld kunnen worden gebracht. Globaal maken we onderscheid tussen prognosemodellen met een relatief korte en modellen met een relatief lange tijdhorizon. Met het verschil in tijdhorizon verschilt doorgaans ook het oogmerk van de modellen.

Waar kortetermijnmodellen (met invulmogelijkheden op week- of zelfs dagbasis) primair bedoeld zijn om op rekening-courantverhoudingen te sturen, is het doel op langere termijn vooral gericht op het verkrijgen van inzicht in de langeretermijnvermogensbehoefte en de daarmee samenhangende financieringsrisico's.