Samenvatting

De beslissing om in een project te investeren kan op basis van verschillende criteria en rekenformules worden genomen. De meeste daarvan zijn gebaseerd op de discontering van toekomstige geldstromen die uit een project voortvloeien. Deze berekeningen kunnen we uitvoeren met behulp van de basisfunctie HW, zie ook onder Financieel rekenen in Excel. In de praktijk blijkt dit echter een nogal omslachtige methode omdat vaak sprake is van omvangrijke en onregelmatige betaalreeksen. Voor deze wat complexere berekeningen kunnen we in Excel gebruikmaken van verschillende functies die de netto contante waarde of de interne rentabiliteit van een investeringsproject berekenen. Deze twee methoden komen in dit artikel aan bod. Voor een diepgaande vergelijk tussen de netto contante waarde-methode en de interne rentabiliteit-methode kunt u het artikel De interne rentabiliteit-methode in Excel in deze kennisbank raadplegen.

Wat behelst de netto contante waarde-methode (NCW)?

Een disconteringsmethode die vaak bij investeringsbeslissingen wordt gebruikt, is de netto contante waarde-methode (ook wel aangeduid als 'net present value' of kortweg NPV). Het uitgangspunt van deze methode is dat de investeerder de (constante) vermogenskosten kent en deze gebruikt bij de discontering van de in- en uitgaande geldstromen van een investeringsproject. De algemene formule luidt:

waarbij:

Z = alle in- en uitgaande stromen van het investeringsproject;
k = de vermogenskostenvoet;
t = het aantal perioden.

De vermogenskostenvoet k is in beginsel gelijk aan het rendement dat te halen is bij alternatieve belegging met een gelijk risicoprofiel. Als er sprake is van externe financiering, zal deze voor de projectinvesteerder bovendien minimaal gelijk moeten zijn aan de externe inleenvoet.

Wat behelst de interne rentabiliteit (IR)?

Deze methode hangt nauw samen met de NCW-methode: bij de interne rentabiliteit van een investeringsproject wordt gekeken naar de disconteringsvoet waarbij de NCW nul is. In aansluiting op de formule van de NCW-methode krijgen we dan:

waarbij:

Z = alle in- en uitgaande stromen van het investeringsproject;
r = de interne rentabiliteit van een investeringsproject;
t = het aantal perioden.

Opmerkingen bij het gebruik van de IR-functie

Omdat de functie IR iteratief werkt, heeft deze een startwaarde nodig om via 'trial and error' tot een uitkomst te komen. Alhoewel Excel er doorgaans goed in slaagt via de 'trial and error'-methode – in combinatie met de nulwaarde – tot een uitkomst te komen, is empirisch vastgesteld dat met een schattingswaarde van –0,9 er (bijna) altijd een uitkomst verschijnt.

Daarnaast vereist de functie IR dat altijd sprake is van minimaal één uitgaande en één inkomende kasstroom. Bij investeringsanalyses is dit bijna standaard het geval, omdat een investering (uitgaande kasstroom) altijd gevolgd wordt door een of meer binnenkomende (netto)kasstromen. De functie IR houdt rekening met de kasstroomrichting én de grootte van de bedragen.

Conclusie

Voor de complexere berekeningen voor de discontering van toekomstige geldstromen kunt u in Excel gebruikmaken van twee functies, namelijk de NCW en de IR. De netto contante waarde-methode gaat ervan uit dat de investeerder de vermogenskosten kent en deze gebruikt bij de discontering van de in- en uitgaande geldstromen. De interne rentabiliteit-methode is sterk verbonden met de NCW-methode. Bij de IR van een investeringsproject wordt gekeken naar de disconteringsvoet waarbij de NCW nul is.

Direct aan de slag met Netto Contante Waarde en Interne Rentabiliteit: werkbladen in Excel!