Samenvatting

De zes stappen bij de implementatie van Target Costing behelzen: bepalen target verkoopprijs, bepalen target winstmarge, berekenen target kostprijs, opsplitsen target kostprijs, bepalen verwachte kostprijs, wegwerken kloof verwachte kostprijs en target kostprijs. De stappen worden één voor één nader toegelicht. De werkbladen om direct met Target Costing aan de gang te gaan zijn met behulp van een in dit artikel opgenomen link te downloaden.

De zes stappen bij invoering Target Costing

Target Costing als methode bestaat uit de volgende stappen:

Stap 1. Bepaling van de target verkoopprijs

Tijdens deze stap moet het volgende worden overwogen:

• welke behoeften heeft de markt c.q. de klant, nu en in de toekomst?
• wat willen de klanten en hoeveel zijn ze bereid te betalen voor alternatieve mogelijkheden?
• wat bieden concurrenten, nu en in de toekomst?

Om te bepalen wat de behoeften van de markt zijn, welke functies en karakteristieken men verwacht en wat men bereid is daarvoor te betalen, kan gebruik worden gemaakt van marktonderzoektechnieken zoals enquêtes of groepsdiscussies.

Op grond van gegevens uit dergelijk marktonderzoek wordt voor het nieuwe, nog te ontwikkelen product de target verkoopprijs bepaald. Deze is onder andere afhankelijk van het geschatte marktpotentieel en staat in verband met de mogelijke afzetcijfers voor het product. Daarbij moet in het oog worden gehouden dat de planning en berekening de totale levenscyclus van het nieuwe product moeten omvatten en dus niet alleen op een bepaald jaar betrekking hebben.

Bij de afwegingen en onderzoeksactiviteiten moet ook worden nagegaan en vastgelegd hoe belangrijk bepaalde eigenschappen, functies en toepassingsmogelijkheden van het product zijn voor de beoogde kopers, aangezien deze zowel beslissend zijn voor de verkoop als voor het bepalen van de verkoopprijs.

Stap 2. Bepaling van de target winstmarge

Nadat de target verkoopprijs is bepaald, is de volgende stap de bepaling van de target winstmarge. Meestal wordt dit bepaald aan de hand van Return on Sales (ROS) ofwel de winst gedeeld door de omzet. De target winstmarge moet zijn afgeleid van de strategische doelstellingen van de onderneming voor de lange termijn en de strategische positie die men op hoofdlijnen met het nieuwe product voor ogen heeft. Daarnaast zal de target winstmarge afhankelijk zijn van de investeringen die voor de fabricage van het betreffende product nodig zijn (hoe hoger de investeringen, hoe hoger de marge).

Stap 3. Bepaling van de target kostprijs

De target kostprijs kan worden berekend door de target winstmarge af te trekken van de target verkoopprijs. Deze target kostprijs wordt dus niet bepaald door de productspecificatie, maar feitelijk door de strategische planning en de winstplanning.

Vervolgens kan een globale productbegroting worden opgesteld. Allereerst wordt de geplande omzet (zie stap 1: de mogelijke marktprijs maal de verwachte afzet) berekend. Van deze omzet wordt de door de onderneming vereiste winst afgetrokken (target winstmarge maal de geplande omzet). Het resultaat van deze berekening zijn de zogeheten 'allowable costs'. Deze 'allowable costs' (toegestane kosten) omvatten alle kosten die gedurende de gehele levensduur van het betreffende product te verwachten zijn en die gedekt moeten worden door de reeds berekende totale omzet exclusief de winst (omzetrendement).

Stap 4. Opsplitsing van de target kostprijs naar onderdelen of functies

In de volgende stap worden de bij stap 3 berekende 'allowable costs' van het nieuwe product opgesplitst in de diverse componenten/onderdelen of functies (functionaliteiten) van het product. Dit wordt ook wel kostenopsplitsing genoemd.

Stap 5. Bepaling van de verwachte kostprijs

Voor het nieuwe product wordt bepaald wat het zal gaan kosten wanneer gebruik wordt gemaakt van de huidige productspecificaties en productieprocessen. Voor elke functie en/of component wordt een schatting of berekening gemaakt van de verwachte 'werkelijke' kosten. Daarbij wordt in eerste instantie gekeken naar de productietechnieken en -middelen die al beschikbaar zijn en worden op basis daarvan de betreffende 'werkelijke' kosten geschat.

Vaak zijn nieuwe producten niet echt nieuw, maar slechts gewijzigde of verbeterde versies van reeds bestaande producten. In dergelijke gevallen kan de kosteninformatie die beschikbaar is over het al bestaande product als referentie dienen voor het bepalen van de verwachte kostprijs van het nieuwe product. Eventuele ideeën die men al had om de kosten te verlagen maar die bij het huidige product niet konden worden toegepast, moeten bij het bepalen van de verwachte 'werkelijke' kosten voor het nieuwe product worden meegenomen.

Wanneer voor het nieuwe product meer nodig is dan wat reeds aan productiemiddelen aanwezig is, moet voor de ontbrekende productietechnologie een investeringsberekening worden opgesteld en moeten daaruit de aanvullende kostenschattingen worden afgeleid. Zo wordt stapsgewijs een schatting van de totale 'werkelijke' kosten van een product opgesteld. Deze geschatte kosten worden binnen het 'target costing'-systeem ook wel 'drifting costs' genoemd.

Stap 6. Wegwerken van de kloof tussen de verwachte kostprijs en de target kostprijs

Deze fase is de belangrijkste fase in de target costing-methodiek. In de meeste gevallen zal de verwachte kostprijs (5) hoger zijn dan de target kostprijs (3). Op dat moment moeten manieren worden gevonden en maatregelen worden getroffen om de verwachte kostprijs te beperken, zodat ze de kostenbegrenzing van de target kostprijs (ofwel de 'allowable costs') niet te boven gaan.

Dit is een iteratief proces dat zowel binnen als buiten de eigen organisatie kan plaatsvinden. Intern zullen vele besprekingen plaatsvinden tussen bijvoorbeeld de productontwerpers en -ontwikkelaars, ingenieurs, technische dienst, productie, marketing en andere afdelingen. Extern zullen inkopers met leveranciers onderhandelen over de prijzen van materialen en onderdelen.

Indien op zeker moment blijkt dat het niet haalbaar is om de kloof weg te werken, is de ultieme consequentie dat het product niet op de markt wordt gebracht.

Het resultaat van het stappenplan

De resultaten van de bovengenoemde zes stappen moeten worden samengevat in een productconcept dat goed aan de volgende criteria moet worden getoetst:

Om het doel van de target costing-methodiek te bereiken (ontwikkelen van een winstgevend product tegen een vooraf bepaalde target kostprijs) is het van groot belang om gebruik te maken van multidisciplinaire teams waarin medewerkers van diverse afdelingen intensief met elkaar samenwerken. In deze teams dienen medewerkers opgenomen te worden die straks ook betrokken zijn bij de bepaling van de product- en processpecificaties en die deze ook zelf kunnen beïnvloeden. Zij moeten bovendien een goed inzicht hebben in de wijze waarop hun eigen werk van invloed is op de prestaties en kosten (en dus ook resultaten) van het bedrijf.

Conclusie

De resultaten van de zes stappen uit het stappenplan komen tezamen in een productconcept. Dat concept moet vervolgens aan drie in het artikel besproken criteria voldoen. Om het doel van de Target Costing-methodiek te bereiken is het zinvol om gebruik te maken van multidisciplinaire teams.

Daarnaast is het belangrijk dat kostenplanning en kostenbeheersing al vanaf het eerste moment van het ontwikkelingsproces plaatsvinden. Eveneens is het gebruik van ondersteunende technieken en systemen van een niet te onderschatten belang (zoals value engineering, kostensystemen/-databases).

Direct aan de slag met Target Costing: werkbladen in Excel!